Temel Tasarım İlkeleri 1 - Web Tasarımında Temel İlkeler

1. Web Tasarımında Temel İlkeler

Web tasarımı yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı ilkeler vardır. Bu ilkeler bizim hazırlayacağımız web sitesinin alt yapısını düzgün kurmamızı, siteyi hazırlarken daha az hata yapmamızı, web sitesi kullanıcılarının sitemizde daha fazla ilgi göstermesini ve hızlı çalışmamızı sağlayacaktır.

1.1. İçerik

Web sitesi tasarımı yaparken kullanacağımız en önemli şey içeriktir. Çünkü web sitelerinin hazırlanma amacı, bilgilere başkalarının ulaşmasının sağlanmasıdır. Onun için web sitesi tasarımına başlarken sitede ne yayınlayacağımızı yani içerikleri bilmemiz ve tasarımımızı ona göre yapmamız gerekir. İçerikleri önceden bilmemiz tasarımı hazırlamamızda bize yön verecektir. İçerik hakkında dikkat etmemiz gereken bir diğer unsur da uzun cümleler yerine basit ve sade anlatımlar kullanmaktır. Tasarımı çok güzel olan bir sitede içerik yok ise o siteyi kimse ziyaret etmez ama tasarımı zayıf olan bir sitede içerik iyi ise o siteye her zaman ziyaretçi gelir. Sitede kullandığımız içerikler, site ziyaretçilerinin beklentileri dışında olmamalıdır.

1.2. Tasarım

Web sitesi içeriklerinin hazırlayacağımız web sayfasının neresinde ve nasıl görünmesini planladığımız bölüm tasarım aşamasıdır. Tasarım aşamasında web sayfasının logosu nerede olacak, yazılar nerede olacak, menüler nerede olacak gibi soruların cevaplarını kağıt üzerine (Şekil 1.1) ya da bilgisayara (Şekil 1.2) çizeriz. Bu bölümde yaptığımız aslında bir arayüz (kullanıcının siteyi kullanırken bilgisayar ekranında gördüğü bölüm) oluşturmaktır.

Şekil 1.1:Elle tasarım çalışması

Şekil 1.2: Bilgisayar ortamında tasarım çalışması

1.3. İşlevsellik

Kullanıcılar sitenin ana sayfasından sitenin içindeki her sayfaya erişmek ister. Ana sayfamızı hazırlarken bunu dikkate almamız gereklidir. Diğer taraftan internet kullanıcıları sitenin iç sayfalarından da diğer sayfalara erişmek ister. Bunun için mümkün olduğunca sitedeki her sayfadan diğer sayfalara bağlantılar oluşturma çalışmalıyız. Eğer bunu sağlayamıyorsak web sitemizin çok kullanılan sayfalarına her sayfadan mutlaka bağlantı vermeliyiz. Her sayfadan ana sayfaya ve sitenin ana bölümlerine bağlantı sağlamalıyız. Örneğin bir alışveriş sitesinde her sayfadan “Alışveriş Sepeti”nin olduğu sayfaya, kullanıcı bilgilerine, siparişlerim bölümüne bağlantı sağlamalıyız (Şekil 1.3).

1.4. Kullanılabilirlik

Web sayfalarımızı hazırlarken internet kullanıcılarının kolay kullanacağı şekilde tasarlamamız gerekir. Kullanıcılar sitemizdeki yazıları okurken zorlanmamalıdır. Bunun için yazı tipini, rengini, büyüklüğünü iyi seçmemiz ve uygun bir zemin üzerinde görüntülememiz gerekir. Ayrıca hazırladığımız sayfaların yazıcıdan çıkarılacağını da düşünerek yazı renklerini yazıcıdan çıktığında okunacak şekilde seçmeliyiz. Web sayfalarını hazırlarken site logosunu, ana sayfaya olan bağlantıları, menüleri internet kullanıcılarının alışkanlıklarına göre konumlandırmalıyız. Kullanılabilirliğin iyi olması için aşağıda bazı özellikler listelenmiştir:  Web sayfalarımız hızlı yüklenmelidir.  Siteyi gezmek için kullandığımız navigasyon (menü) kullanıcının kolayca görüp kullanacağı bir yerde bulunmalı (Genellikle sayfa başında veya sayfanın sol ve sağ bölümünde)dır.  Sayfadaki site logosundan ana sayfaya bağlantı verilmelidir.  Her sayfadan ana sayfaya bağlantı için bir Anasayfa yazısı bulunmalıdır.  Her bölümde o bölümün iç sayfalarına ulaşmamız için bağlantılar olmalıdır.  Web sitesinde iletişim kurmak için iletişim bilgileri ve iletişim formu bulunmalıdır.  Önemli kelimeler kalın olarak veya özel renklerle vurgulanmalıdır.  İçerik çok fazla ise arama kutusu bulunmalıdır. Şekil 1.3: İşlevselliği ve kullanılabilirliği yüksek bir web sayfası 

1.5. Web Tarayıcıları ile Uyumluluk

İnternet kullanıcıları hazırladığımız sayfaları görüntülemek ve kullanmak için Web Tarayıcı denilen programlara ihtiyaç duyar (Şekil 1.3). Web tarayıcı programlar temelde aynı görev için programlanmışsa da web sayfalarını gösterirken ufak farklılıklar gösterebilir. Tasarladığımız web sayfalarını hazırlarken bütün web tarayıcılarda aynı görünmesini sağlamaya çalışmalıyız. Şekil 1.4:En çok kullanılan web tarayıcı programlar Web tarayıcıları neden hazırladığımız web sayfalarını aynı göstermezler? Çünkü web tarayıcıları farklı firmalar tarafından hazırlanan programlardır. İnternet Explorer, Firefox, Chrome, Safari, Opera (Şekil 1.4) gibi çok kullanılan web tarayıcılar hazırlanırken W3C (Web standartlarını belirleyen topluluk) tarafından konulan kurallara göre sayfa kodlarının istediklerini yaparlar fakat yeni konulan kurallara her web tarayıcı programlayan firma anında yeni program sürümü çıkaramayabilir. Bu da bizim kurallara uygun hazırladığımız sayfanın bazı tarayıcılarda düzgün bazılarında istemediğimiz gibi görünmesine neden olabilir. Şekil 1.5: Temmuz 2011 tarihinde dünya genelinde web tarayıcılarının kullanım oranları Biz sayfa kodlamamızı yaparken tarayıcıların yeteneklerini bilerek sayfa kodlamamızı ona göre yapmaya çalışmalıyız.

2. Hedef Kitle Beklentileri

Hazırlayacağımız web sitesinin kullanıcıları çok önemlidir. Çünkü web siteleri internet kullanıcıları için hazırlanır. Bu yüzden web sitesi kullanıcılarının beklentileri ve yetenekleri doğrultusunda bir web sitesi hazırlamalıyız. Hazırlayacağımız web sitesini anaokuluna giden çocuklar için hazırlayacaksak beklenti ve yetenek faklı olacak, üniversite öğrencileri için hazırlayacağımız bir forum sitesi için ise beklenti ve yetenek farklı olacaktır. Anaokulu sitesinde çok renkli sayfalar hazırlayabiliriz. Kurumsal bir site hazırlıyorsak daha sade sayfalar hazırlamamız gerekir.

Web sitemiz para kazanan bir firmanın sitesi olabileceği gibi sosyal yardımlaşma sitesi de olabilir, okul sitesi ya da devlet kurumu sitesi de olabilir. Yapacağımız sitelerde site kullanıcılarının beklentilerini karşılamalı ve yeteneklerini dikkate almalıyız.